Het onderzoek

Bewoners van woonzorgcentra zijn ouder en kwetsbaarder dan ooit tevoren. Hierdoor zijn hun zorgbehoeften en de complexiteit van hun zorgbehoeften enorm toegenomen. Medewerkers van woonzorgcentra worden daarom steeds meer uitgedaagd om goede, kwaliteitsvolle zorg en ondersteuning te verlenen. Tegelijkertijd worstelen woonzorgcentra met het aanwerven en behouden van gekwalificeerde professionals. Als we de kwaliteit van zorg, ondersteuning en het welzijn van medewerkers willen verbeteren is er inzicht nodig in de woonzorgcentrumcontext en de onderling samenhangende factoren die invloed hebben op bewoners en medewerkers. Wetenschappelijk onderzoek in de woonzorgcentrumsetting is echter nog beperkt. Het Flanders Nursing Home (FLANH) project is daarom een noodzakelijk maar ontbrekend stuk onderzoek.

Het doel van FLANH is het in kaart brengen van de bestaffing, werkomgeving, zorg en ondersteuning, en het welbevinden van bewoners en medewerkers in Vlaamse woonzorgcentra.

De studie bestaat uit twee fases (2023 en 2025) waarbij we gegevens verzamelen via een managementsurvey, een medewerkerssurvey en de BelRAI Long-term Care Facilities (LTCF) databank. De eerste bevraging vond plaats tussen februari en juli 2023. Van elk deelnemend woonzorgcentrum verzamelden we gegevens over de bestaffing via een survey die door een managementverantwoordelijke werd ingevuld. Vervolgens verzamelden we via een survey voor alle medewerkers die zorg en ondersteuning verlenen aan bewoners, gegevens over de werkomgeving, zorg- en ondersteuningsactiviteiten en hun welbevinden. Ten slotte werden eind november 2023 de gegevens uit de BelRAI LTCF databank opgevraagd van alle bewoners die op het moment van de bevraging in de deelnemende woonzorgcentra woonde. In totaal vulden 1524 medewerkers uit 25 Vlaamse woonzorgcentra de survey in, wat resulteerde in een responsgraad van 64.4%. Verder werden er gegevens verzameld van ca. 3500 bewoners. In 2025 zal er een nieuwe bevraging plaatsvinden, zodat we kunnen kijken naar de evolutie over de tijd en welke werkomgevingsfactoren er een invloed hebben op bepaalde uitkomsten.

Naast de FLANH-bevraging wordt er binnen het project ook een kwalitatief onderzoek opgezet dat zich focust op een positieve leefomgeving. Woonzorgcentra zijn namelijk een permanente thuis voor ouderen die niet meer zelfstandig kunnen wonen. Ondanks inspanningen om veilige en huiselijke omgevingen te creëren voor bewoners, blijven er nog steeds bezorgdheden bestaan over hun welzijn. Met dit onderzoek willen we daarom beter begrijpen welke factoren en processen essentieel zijn voor het creëren van een positieve leefomgeving in Vlaamse woonzorgcentra.

Eerst gaan we het concept van een 'positieve leefomgeving' proberen te verduidelijken aan de hand van een literatuurstudie. Daarna gaan we bewoners, personeel en mantelzorgers interviewen, om te ontdekken welke elementen nu juist bijdragen aan een positieve leefomgeving en hoe deze met elkaar samenhangen. We richten ons daarbij ook op de wisselwerking tussen de leefomgeving van bewoners en de werkomgeving van het personeel, omdat het welzijn van bewoners mogelijk nauw verbonden kan zijn met de werkomstandigheden van medewerkers.

Alle bevindingen zullen worden samengevat in een visueel systeemdenken model dat de complexe dynamiek van de leefomgeving weergeeft. Uiteindelijk wil het onderzoek bijdragen aan verbeteringen en aanpassingen in praktijk en beleid, om meer positieve omstandigheden te creëren voor zowel bewoners als personeel.